เป็นหมู่เกาะในทะเลอันดามันห่างจากฝั่งไปทางทิศตะวันตกประมาณ 70 กิโลเมตร เป็นหมู่เกาะที่อยู่ติดกับเขตชายแดนไทย-พม่า มีพื้นที่ประมาณ 84,375 ไร่ แบ่งเป็นพื้นที่บนบกประมาณ 20,594 ไร่ ประกอบด้วยเกาะสำคัญ 5 เกาะ คือ เกาะสุรินทร์เหนือ เกาะสุรินทร์ใต้ เกาะไข่ (เกาะตอรินลา) เกาะกลาง (เกาะปาจุมบา) และเกาะรี (เกาะสต๊อก) ประกาศเป็นเขตอุทยานแห่งชาติ เมื่อวันที่ 9 กรกฎาคม 2524 เป็นหมู่เกาะที่มีแนวปะการังน้ำตื้นที่สมบูรณ์สวยงาม มีปลาสีสันต่าง ๆ มากมาย เป็นแหล่งสำหรับเหมาะชมปะการังน้ำตื้น โดยเฉพาะเกาะตอรินลา  สำหรับบริเวณที่เหมาะจะดำน้ำลึก คือ กองหินริเชลิว อยู่ห่างจากเกาะสุรินทร์ไปทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ 10 กิโลเมตร เป็นแหล่งที่สมบูรณ์ด้วยธรรมชาติใต้ทะเล มีปลาหลายพันธุ์ ปะการังสีสวย และเป็นจุดที่มีโอกาสพบฉลามวาฬ ที่ได้ชื่อว่าเป็นยักษ์ใหญ่ใจดีแห่งท้องทะเลมาว่ายให้เห็นอยู่เสมอ ช่วงเวลาที่เหมาะจะเดินทางท่องเที่ยวคือ เดือนพฤศจิกายนถึงเดือนเมษายน ส่วนเดือนพฤษภาคมถึงตุลาคม เป็นช่วงที่มีลมมรสุม ฝนตกชุก คลื่นลมแรง 

อยู่ตำบลเกาะพระทอง ครอบคลุมพื้นที่ 80,000 ไร่ ประกาศเป็นเขตอุทยานฯ เมื่อ 1 กันยายน พ.ศ. 2525 คำว่า “สิมิลัน” เป็นภาษายาวี หรือ มลายู แปลว่า เก้า หรือ หมู่เกาะเก้า หมู่เกาะสิมิลันเป็นหมู่เกาะเล็ก ๆ ในทะเลอันดามัน มีทั้งหมด 9 เกาะ เรียงลำดับจากเหนือมาใต้ ได้แก่ เกาะหูยง เกาะปายัง เกาะปาหยัน เกาะเมี่ยง (มี 2 เกาะติดกัน) เกาะปายู เกาะหัวกระโหลก ( เกาะบอน) เกาะสิมิลัน และเกาะบางู ที่ทำการอุทยานฯ อยู่ที่เกาะเมี่ยงเพราะเป็นเกาะที่มีน้ำจืด หมู่เกาะเหล่านี้ได้รับการยกย่องว่าเป็นหมู่เกาะที่มีความงามทั้งบนบกและใต้ น้ำที่ยังคงความสมบูรณ์ของท้องทะเล สามารถดำน้ำได้ทั้งน้ำตื้นและน้ำลึก มีปะการังที่มีสีสันสวยงามหลากชนิด ปลาหลากสีสันและหายาก เช่น กระเบนราหู ปลาวาฬ ปลาโลมา ปลาไหลมอนเร่ ปลาการ์ตูน ช่วงเดือนพฤศจิกายนถึงเดือนเมษายน เป็นช่วงที่น่าท่องเที่ยวมากที่สุด ส่วน เดือนพฤษภาคมถึงพฤศจิกายน เป็นฤดูมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ มีคลื่นลมแรงเป็นอันตรายต่อการเดินเรือและทางอุทยานฯ จะประกาศปิดเกาะในเดือนพฤษภาคมเพื่อเป็นการฟื้นฟูธรรมชาติทุกปี

มีพื้นที่ประมาณ 137.6 ตารางกิโลเมตร ประชากรส่วนใหญ่นับถือศาสนาอิสลาม เกาะยาวนี้ประกอบด้วยเกาะ 2 เกาะ คือ เกาะยาวน้อย และเกาะยาวใหญ่ ล้อมรอบด้วยเกาะเล็ก ๆ

เป็นส่วนหนึ่งของอุทยานแห่งชาติเขาหลัก-ลำรู่ อยู่ในเขตป่าเทือกเขากระได เป็นน้ำตกขนาดกลางสูง 5 ชั้น มีน้ำตลอดทั้งปี สามารถเดินทางตามทางหลวงหมายเลข 4090 ผ่านที่ว่าการอำเภอกะปงไปหมู่บ้านลำรู่ ประมาณ 9 กิโลเมตร

อยู่ตำบลนบปริงในเขตป่าสงวนแห่งชาติป่าเขาทอยนางหงษ์ มีพื้นที่ทั้งหมด 180 ไร่ พื้นที่โดยทั่วไปเป็นภูเขาหินปูนเป็นแนวยาวจากทิศตะวันออกเฉียงเหนือไปทิศ ใต้ เป็นป่าประเภทป่าดงดิบหรือป่าฝน วนอุทยานฯร่มรื่นด้วยต้นไม้ใหญ่ มีลำธารไหลจากป่าต้นน้ำที่อยู่บนสันเขาผ่านหุบเขาทั้งพื้นที่ราบ และพื้นที่ต่างระดับทำให้เกิดน้ำตกขนาดเล็ก มีไม้ทางเศรษฐกิจคือ ไม้หลุมพอ ตะเคียน จำปาป่า สัตว์ป่า ได้แก่ เลียงผา ลิง ค่าง หมูป่า ปลาเสือ ปลาพลวงหิน ตะพาบน้ำ ที่มาของชื่อวนอุทยาน “สระนางมโนราห์”ตามความเชื่อเล่าว่ามีนางกินรี 7 ตน บินจากเขาไกรลาศมาเล่นน้ำในสระ แล้วพรานบุญใช้บ่วงบาศจับน้องสุดท้องที่ชื่อว่ามโนราห์ไว้ได้เพื่อนำไปถวายพระสุธน ชาวบ้านจึงใช้เรียกชื่อสระนี้

จากที่ว่าการอำเภอทับปุดไปบ้านบางเหรียง ตามทางหลวงหมายเลข 4118 ระยะทาง 11 กิโลเมตร วัดตั้งอยู่บนเขาล้าน เจดีย์เป็นรูประฆังคว่ำ โดยมีพระพุทธรูปล้อมรอบฐานโดยรอบ เป็นวัดที่มีภูเขาล้อมรอบสมบูรณ์ด้วยต้นไม้ใหญ่ ในวัดมีถาวรวัตถุทางธรรมที่สำคัญ คือ พระธาตุเจดีย์เทพนิมิต ซึ่งพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ได้ทรงพระราชทานนามว่า “พระมหาธาตุ เจดีย์พุทธธรรมบันลือ” ในวัดยังมีเจ้าแม่กวนอิม และพระพุทธอัฐิมงคลชัยนาคปรก สร้างไว้เพื่อปกป้องชาวใต้ให้พ้นจากภัยอันตรายทางธรรมชาติ

อยู่ภายในบริเวณวัดประจิมเขต หลังศาลากลางจังหวัด ถนนเพชรเกษม เป็นถ้ำใหญ่ที่อยู่ใจกลางเขาช้างบริเวณที่เรียกว่า “พุงช้าง” เป็นความมหัศจรรย์ของธรรมชาติที่สร้างความยิ่งใหญ่ของหินงอกหินย้อยให้ ประทับใจตื่นตาตื่นใจแก่ผู้ที่ได้พบเห็น การเที่ยวถ้ำพุงช้าง ถือเป็นการท่องเที่ยวเชิงผจญภัย นักท่องเที่ยวจะต้องเดินลุยน้ำ นั่งแพ และนั่งเรือแคนนู เพื่อเข้าไปชมหินงอกหินย้อยที่เป็นฝีมือธรรมชาติ หินงอกหินย้อยมีลักษณะของช้างหลากรูปแบบที่แปลกตาไม่เคยเห็นที่ไหนมาก่อน ไม่ว่าจะเป็นหินงอกหินย้อยรูปช้างร้อย ๆ เชือกเดินตามกันเป็นวงรอบ หินงอกรูปช้างนั่งอยู่ใต้ฉัตรภายในถ้ำ บันไดสีทองเกิดจากหินงอกอันวิจิตรยิ่งเมื่อถูกแสงไฟจะเป็นประกายสวยงามมาก การเดินเที่ยวถ้ำพุงช้างใช้เวลาประมาณ 1 ชั่วโมง นักท่องเที่ยวที่สนใจสามารถติดต่อบริษัท ทองแท้ ซี แคนู จำกัด โทร. 0 7626 4320, 0 7641 2292

ร่องรอยความเจริญรุ่งเรืองของเมืองเก่าตะกั่ว ป่าในยุคทองของเหมืองแร่ดีบุก เห็นได้จากอาคารบ้านเรือนร้านค้าของชาวจีนแบบชิโนโปรตุกีส บริเวณถนนอุดมธารา และบริเวณถนนศรีตะกั่วป่า (ตลาดใหญ่) ลักษณะเป็นตึกแถวสองชั้น ก่ออิฐถือปูน คล้ายกับตึกแถวที่เมืองภูเก็ต  มีลวดลายบริเวณช่องลมและระเบียง และมีซุ้ม ประตูโค้งตามทางเดินด้านหน้า แม้ปัจจุบันธุรกิจเหมืองแร่จะเลิกร้างไป แต่ตึกแถวโบราณเหล่านี้ยังคงมีร่องรอยของอดีตหลงเหลืออยู่มาก

ทุกวันอาทิตย์ ระหว่างเวลา 14.00-18.00 น. ช่วงฤดูท่องเที่ยวระหว่างเดือนพฤศจิกายน - เมษายนของทุกปี เทศบาลตำบลตะกั่วป่า ร่วมกับชุมชนตลาดใหญ่ ได้รณรงค์ให้ถนนศรีตะกั่วป่า เป็น  ถนนสายวัฒนธรรมเมืองตะกั่วป่า โดยได้รับความร่วมมือจากชาวชุมชนมาจำหน่ายอาหารขนมพื้นบ้านมากมาย อาทิ ขนมบ้า อาโป่ง ขนมเบื้อง ขนมโค ฯลฯ  สอบถามข้อมูลเพิ่มเติม ติดต่อเทศบาลเมืองตะกั่วป่า โทร. 0 7642 4279                  

สวนอนุสรณ์สถานสึนามิ ตั้งอยู่ติดชายทะเลบ้านน้ำเค็ม ห่างจากตัวอำเภอตะกั่วป่าประมาณ 7 กิโลเมตร จัดสร้างในเนื้อที่ประมาณ 5 ไร่  ประกอบด้วย สวนพักผ่อน สวนสุขภาพสำหรับออกกำลังกาย สนามเด็กเล่น มีอนุสรณ์ก่อสร้างเป็น ช่องทางเดินระหว่างกำแพงกันดินสองข้าง โดยด้านหนึ่งทำเป็นกำแพงคอนกรีตโค้งคล้ายรูปคลื่น ผิวหินขัดสีดำ และจะมีช่องมองทะลุกำแพงไปเห็นเรือประมงที่ได้รับความเสียหายจาก คลื่นยักษ์สึนามินำมาตั้งไว้ ส่วนอีกด้านหนึ่งเป็นกำแพงเฉียงปูอิฐสลับกับกระเบื้องเซรามิก และมีรายชื่อของผู้เสียชีวิตสลักบนแผ่นป้ายทองเหลืองติดบนกระเบื้องเซรามิก ซึ่งจำนวนผู้เสียชีวิตที่บ้านน้ำเค็มประมาณ 1,400 คน  ไม่ไกลจากอนุสรณ์มีพระรูปกรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ ทรงพระยศทหารเรือขนาด 1.5 เท่าของพระองค์จริง ประดิษฐานไว้ให้ชาวประมงที่ออกจับปลาเคารพบูชา ก่อนออกเดินเรือ   นอกจากนั้นยังมีร้านจำหน่ายของที่ระลึกผลิตโดยชาวบ้านน้ำเค็ม ร้านอาหารทะเล และบริการนำเที่ยวหมู่บ้านน้ำเค็ม   พิพิธภัณฑ์เปิดทุกวันเวลา 8.00-17.00 น.       

แหลมปะการัง อยู่ระหว่างเส้นทางตะกั่วป่า-เขาหลัก จากตัวเมืองตะกั่วป่าเลี้ยวขวา กิโลเมตรที่ 78–79 เข้าไปอีก 5 กิโลเมตร เป็นหาดทรายที่มีซากปะการังเขากวางหักอยู่เต็มหาด เล่นน้ำได้ บรรยากาศร่มรื่นด้วยแนวสน ช่วงเย็น ๆ เหมาะที่จะนั่งชมพระอาทิตย์ตก และใกล้ ๆ แหลมปะการังยังมีที่พักสวย ๆ บรรยากาศดี ๆ ให้นักท่องเที่ยวได้เลือกพักผ่อนอีกด้วย

อยู่ห่างจากอำเภอตะกั่วป่า 28 กิโลเมตร เป็นน้ำตกในส่วนอุทยานฯ เขาหลัก-ลำรู่ อยู่ห่างจากที่ทำการอุทยานฯ 5 กิโลเมตร ไปตามถนนเพชรเกษม เส้นทางตะกั่วป่า-เขาหลัก จากอำเภอตะกั่วป่าให้เลี้ยวซ้ายไปทางวัดพนัสนิคมเข้าไปอีก 5 กิโลเมตร มีต้นน้ำเกิดจากคลองบางเนียง เป็นน้ำตกสูง 5 ชั้น น้ำไหลตลอดปี สภาพแวดล้อมร่มรื่น และมีสัตว์ป่าหายาก เช่น สมเสร็จ นกเงือก และนกนานาชนิด

 อุทยานฯ มีบ้านพักและเต็นท์บริการนักท่องเที่ยว สอบถามเพิ่มเติมได้ที่ อุทยานแห่งชาติเขาหลัก-ลำรู่ ตำบลคึกคัก อำเภอตะกั่วป่า จังหวัดพังงา 82110 โทร. 0 7642 0243 หรือ สำนักอุทยานแห่งชาติ กรมอุทยานแห่งชาติสัตว์ป่าและพันธ์พืช โทร. 0 2562 0760

อยู่ตำบลบางม่วง ริมถนนสายเพชรเกษม สายท้ายเหมือง-ตะกั่วป่า กิโลเมตรที่ 76-77 มีทางแยกซ้ายมือเข้าไป 100 เมตร ชายหาดบางสักมีหาดทรายขาวสะอาดยาวขนานกับทิวสนร่มรื่น เล่นน้ำได้ ยามเย็นจะมีชาวบ้านนักท่องเที่ยวมานั่งชมรอพระอาทิตย์ตกอยู่เสมอ ชายหาดจะมีที่พัก และร้านอาหารบริการ

ตั้งอยู่หมู่ที่ 3 ตำบลบ่อแสน ห่างจากตัวเมืองพังงา 19 กิโลเมตร อยู่ก่อนถึงอำเภอทับปุด 8 กิโลเมตร เป็นน้ำตกที่ไหลจากในถ้ำ และไหลสู่ฝายเพื่อกักเก็บน้ำให้ประชาชนได้ใช้ ภายในบริเวณน้ำตกร่มรื่นสามารถเล่นน้ำได้

เมืองที่สงบเงียบดูเรียบง่าย เป็นอำเภอที่มีภูเขารูปลักษณะสวยงามแปลกตาตลอดเส้นทาง ภูเขาเหล่านี้มีต้นไม้เขียวครึ้มขึ้นปกคลุม ทำให้ดูชุ่มชื้นและเย็นสบาย มีถนนหนทางที่สะอาด ตึกสองข้างทางยังเป็นตึกเตี้ย ๆ ที่ไม่บดบังความสวยงามของทิวทัศน์ธรรมชาติ เป็นเมืองที่เหมาะสำหรับผู้ที่ต้องการความเรียบง่ายในการพักผ่อนอยู่กับ ธรรมชาติไม่มีแสงสี และก่อนจะเข้าถึงตัวเมืองพังงา จะมองเห็น “เขารูปช้าง” สูงตระหง่านแต่ไกล ถือเป็นสัญลักษณ์ของจังหวัด

การเดินทาง รถยนต์ จากตัวเมืองพังงาไปตามทางหลวงหมายเลข 4 ถนนเพชรเกษม ไปทางตำบลกระโสม ห่างจากตัวเมืองประมาณ 11 กิโลเมตร มีทางแยกขวาเข้าสู่วนอุทยานฯ อีก 6 กิโลเมตร หรือจากอำเภอตะกั่วทุ่ง ตามทางหลวงหมายเลข 4 ประมาณ 10 กิโลเมตร จะมีทางแยกซ้ายเข้าสู่วนอุทยานฯรถประจำทาง สามารถจะเช่าเหมาได้จากตลาดในอำเภอเมืองไปวนอุทยานฯ ได้

 ตั้งอยู่หมู่ที่ 2 ตำบลกระโสม ตามทางหลวงหมายเลข 4 (พังงา-ภูเก็ต) ห่างจากตัวเมืองพังงาประมาณ 9 กิโลเมตร บริเวณหลักกิโลเมตรที่ 30 จะมีถนนลาดยาง แยกเข้าขวามือไปอีก 1 กิโลเมตร วัดสุวรรณคูหานี้ชาวบ้านทั่วไป เรียกว่า “วัดถ้ำ” เป็นวัดสำคัญของจังหวัดพังงา เนื่องจากเป็นโบราณสถานที่สำคัญทางประวัติศาสตร์ และทางโบราณคดี บริเวณที่ตั้งวัดมีภูเขา ซึ่งมีถ้ำใหญ่น้อย ถ้ำที่สำคัญ ได้แก่ ถ้ำใหญ่ ถ้ำแจ้ง ถ้ำมืด และถ้ำแก้ว โดยถ้ำใหญ่อยู่ตอนล่างสุด ตลอดความยาวของถ้ำประดับตกแต่งด้วยกระเบื้อง ถ้วย จานเชิงลายคราม และเบญจรงค์ ถ้ำใหญ่นี้ใช้เป็นวิหารมีพระพุทธรูปต่าง ๆ ประดิษฐานอยู่หลายองค์ ที่สำคัญคือ พระพุทธไสยาสน์ มีความงดงามมาก นอกจากนั้นยังมีพระปรมาภิไธยย่อของพระเจ้าแผ่นดิน และพระราชวงศ์หลายพระองค์ เช่น จปร. ปปร. ภปร. รพ. เป็นต้น นอกจากนั้นบริเวณหน้าถ้ำยังเป็นที่อยู่อาศัยของฝูงลิงจำนวนมากที่ลงมาหา อาหาร เก็บค่าเข้าชมเฉพาะชาวต่างชาติ คนละ 10 บาท

อยู่ในสวนสมเด็จพระศรีนครินทร์ ถ้ำฤาษีสวรรค์ จะอยู่ด้านหน้าถ้ำลูกเสือ ภายในจะมีธารน้ำใส เย็นสบาย มีหินงอกหินย้อย สามารถเดินจากด้านหน้าถ้ำทะลุไปด้านหลังถ้ำได้ จากนั้นจึงเดินไปยังถ้ำลูกเสือ ที่มีขนาดเล็กกว่าถ้ำฤาษีสวรรค์ ในถ้ำมีหินงอกหินย้อยอยู่ประปราย และมีฝูงลิงอยู่ด้านหน้าถ้ำด้วย

อยู่ริมถนนเพชรเกษม ตำบลตากแดด จากตัวเมืองพังงา อยู่บริเวณกิโลเมตรที่ 33 (เยื้ององค์การโทรศัพท์จังหวัดพังงา) มีการเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าที่หายาก และใกล้สูญพันธุ์ เช่น นกปรอดหัวโขนเคราแดง นกแก็บ นกแสก เหยี่ยวแดง ไก่ฟ้าสีทอง นกยูงไทย-อินเดีย นอกจากนี้ยังมีเลียงผา เม่น ชะนี ลิง ค่างดำ หมี เป็ด เปิดให้เข้าโดยไม่เสียค่าเข้าชมทุกวัน เวลา 08.30–16.30 น. หากต้องการเข้าชมเป็นหมู่คณะ และต้องการเจ้าหน้าที่นำชม ต้องทำหนังสือติดต่อล่วงหน้าถึง หัวหน้าสถานีเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าจังหวัดพังงา สอบถามรายละเอียดได้ที่ สถานีเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าจังหวัดพังงา โทร. 0 7641 3261

ที่พัก มีบ้านพักไว้บริการนักท่องเที่ยว จำนวน 2 หลัง และมีที่กางเต็นท์โดยนักท่องเที่ยวจะต้องนำเต็นท์มาเอง ติดต่อขอรายละเอียดได้ที่ เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าโตนปริวรรต หมู่ 2 ตำบลสองแพรก อำเภอเมือง จังหวัดพังงา 82000

การเดินทาง รถยนต์ เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าฯ อยู่ห่างจากตัวเมืองประมาณ 5 กิโลเมตร จากทางหลวงหมายเลข 4 เลี้ยวขวาที่บ้านสองแพรกเข้าไปประมาณ 10 กิโลเมตร รถโดยสารประจำทาง สามารถนั่งรถสายกรุงเทพฯ-พังงา มาลงที่สถานีเดินรถโดยสารประจำทางจังหวัดพังงาแล้วทางเจ้าหน้าที่เขตฯ จะมารับ โดยต้องติดต่อล่วงหน้า

แม่น้ำตะกั่วป่าเกิดจากทิวเขาใน เขตอำเภอกะปง ไหลผ่านอำเภอตะกั่วป่า และไหลลงสู่ทะเลอันดามัน  มีความยาวประมาณ ๒๐ กิโลเมตร มีคลองสาขาแยกออกไป ชื่อคลองสังเนห์ ที่บริเวณตำบลบางนายสี ซึ่งเหมาะกิจกรรมท่องเที่ยวเชิงนิเวศ นั่งเรือชมป่าชายเลน และชีวิตสัตว์ตามธรรมชาติที่มีให้เห็นตลอดรายทางที่ผ่าน อาทิ นก งู ปู ปลา ที่อาศัยหากินอยู่ในพื้นที่ป่าบริเวณนี้ พืชเด่นที่เห็นได้ทั่วไปริมคลอง ได้แก่ ต้นจากซึ่งเป็นปาล์มชนิดหนึ่ง ซึ่งลูกใช้เป็นอาหาร และใบใช้มุงหลังคา  ต้นไทรย้อยอายุกว่า 100 ปี บางช่วงขึ้นอยู่เป็นกลุ่มใหญ่แผ่กิ่งก้านสาขาและรากไทรย้อยปกทั่วบริเวณ เหมือนกับป่าดึกดำบรรพ์ จนเรียกขานคลองนี้ว่าเป็น little amazon ใช้เวลาล่องเรือประมาณ 1 ชั่วโมง เหมาะที่จะล่องในเวลาเช้า  มีบริการจัดเรือนำเที่ยวป่าชายเลน ด้วยเรือยนต์ขนาดเล็กที่ชาวบ้านเรียกวันว่า เรือพีท เป็นเรือท้องถิ่น วิ่งในน้ำตื้นได้ นั่งได้ลำละ 1  คน ค่าเช่าเรือประมาณลำละ 700 บาท  ใช้เวลาล่องประมาณ 1 ชั่วโมง นอกจากนี้ยังมีบริการเรือแคนูสำหรับพายเองนั่งได้ 2 คน ลำละ 400 บาท   

ติดต่อได้ที่ ร้านอาหารบ้านหมู บริเวณตลาดสด บขส.ตะกั่วป่า โทร. 0 7647 1072, 08 7283 3123   หรือติดต่อได้ที่บริษัทตัวแทนนำเที่ยวบริเวณชายหาดเขาหลัก